فلنج چیست و چه کاربردهایی دارد؟

برای اتصال لوله و اتصالات به یکدیگر روش‌های زیادی وجود دارد که اتصالات فلنجی یکی از این روش‌ها است.

فلنج چیست؟

فلنج به قطعات فولادی گفته می‌شود که روی آن سوراخ‌هایی برای اتصال طراحی شده است. این قطعات، برای اتصال لوله‌ها جهت اقلام پایپینگی مورد استفاده قرار می‌گیرد، به کمک فلنج‌ها می‌توان با پیچ و مهره یا گسکت، قطعات را به هم متصل کرد و مسیر یا قطر لوله‌ها را تغییر داد.

مزایای روش اتصال به صورت فلنجی چیست؟

در صورت استفاده از فلنج، برای اتصال دو لوله، هر زمان که بخواهید می‌توانید آن‌ها را از هم جدا کنید. در واقع ویژگی منحصر به فرد فلنج‌ها قابلیت جداسازی آن‌ها است. در حالی که وقتی برای اتصال دو لوله از روش جوش دادن استفاده می‌کنید، برای جداسازی، تنها می‌توانید آن‌ها را برش دهید. در صورتی که به راحتی می‌توانید در فلنج‌ها با باز کردن پیچ و مهره، این اتصال را از هم جدا کنید. جهت جلوگیری از نشتی بین دو فلنج از واشر آب بندی استفاده می‌کنند.

کاربرد فلنج ها در صنعت و تاسیسات

اگرچه هزینه فلنج نسبت به جوشکاری بالاتر است، اما مزیت‌هایی که در استفاده از این روش وجود دارد، سازندگان را نسبت به استفاده از این قطعات، ترغیب کرده است. مزیت‌هایی از جمله:

• تغییر سایز و ابعاد لوله
• اتصالات لوله به تجهیزات مانند اتصالات پمپ،کمپرسور و…
• تغییر متریال و نوع لوله
• اتصال به شیر و اقلام دیگر در صورت نیاز به تعویض
• اتصال به تجهیزات ابزار دقیق که نیاز به کالیبراسیون دارند
• اتصال به لوله و مواردی که نیاز به جداسازی دارد.

انواع فلنج ها

در صنایع مختلف برای اتصال، از فلنج‌های متفاوتی استفاده می‌شود که منجر به ایجاد انواع آن شده است. برای خرید مناسب‌ترین نوع فلنج با توجه به کاربری که از آن انتظار دارید، می‌توانید از مشاوره لوله آنلاین استفاده کنید.

• فلنج دارای سطحی ساده

فلنج‌های صاف، بدون شیار و سطح مقطع صاف که در اتصالات با فشار و دمای کم مورد استفاده قرار می‌گیرد. ارزان‌ترین نوع فلنج موجود در بازار، همین نوع است. فلنج چدنی و فولادی دارای سطح ساده هستند.

• فلنج سطح برجسته

فلنج‌هایی که نسبت به فلنج‌های دیگر که بین آن‌ها گسکت قرار گرفته سطح برحسته‌تری دارند. کلاس فلنج‌های برجسته 1.6،150،300 و 6.4 است که به دو صورت صیقلی یا شیار دار وجود دارند.

• فلنج نر و ماده

اتصال دو فلنج به صورت نر و ماده که یکی دارای سطح فرورفته و دیگری سطح برجسته دارد. این مدل پرکاربردترین فلنج در صنعت نفت، گاز، پتروشیمی و آبرسانی است. لوله مانیسمان رده 80 نیز در صنایع پتروشیمی، صنایع ساختمانی و صنایع برق کاربرد دارد.

• فلنج شیاردار و دارای زبانه

در این نوع اتصال فلنجی واشر را روی قطر داخلی می‌توان قرار داد چون قطر خارجی زبانه و شیار قطر داخلی را ندارد و با برداشتن فشار از اعضای دیگر، از فرسایش و خوردگی جلوگیری می‌کند.

• فلنج  لبه دار

در مواردی که با زنگ زدگی و خوردگی زیاد روبرو هستیم، فلنج لبه دار مورد استفاده قرار می‌گیرد. این فلنج‌ها حول محور خود چرخش دارند و تنظیم پیچ در آن ساده است.

• فلنج روکار

از این نوع فلنج در هر فشاری می‌توان استفاده کرد. جوش داخلی این فلنج نسبت به انواع دیگر بیشتر است. نصب فلنج روکار ساده است.

• فلنج کور

جهت مسدود کردن انتهای خط لوله و شیرآلات مورد استفاده قرار می‌گیرد. این فلنج‌ها بدون سوراخ هستند.

• فلنج گردن دار جوشی

فلنج دارای گردن مخروطی که در انتها شعاع با قطر لوله برابر می‌شود. در فشارهای بالا و دمای زیر صفر همچنین در بارهای ارتعاشی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• فلنج جوش محفظه ایی

دارای محفظه‌ای است که محل قرارگیری لوله بوده که از داخل و بیرون جوشکاری می‌شوند. این نوع در سیستم‌های دارای قطر لوله کشی کم و فشار کاری بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• فلنج رزوه ایی

در قسمت داخلی سر فلنج، رزوه‌های مخروطی به چشم می‌خورد. این فلنج‌ها برای قطر و فشارکم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• فلنج اریفیس فلنج

فلنج‌های گردن داری که برای مسدود کردن جریان و کاهش فشار استفاده می‌شود. برای اندازه‌گیری جریان سیال این فلنج مناسب است.

مشخصات فنی فلنج ها

فلنج‌ها از نظر مقاومت، آلیاژ، مقاومت حرارتی، کلاس‌های جوشکاری، استانداردهای خاصی دارند. مشخصات فنی هر فلنج روی آن نوشته شده است. مشخصاتی شامل:

سایز اسمی لوله، مقدار فشار قابل تحمل، شکل سطح فلنج، ضخامت دیواره، ASTM، کد عملیات حرارتی.

کلاس فلنج ها

برای شناختن هر فلنج به همراه ابعاد و اندازه آن‌ها از یک استاندارد و مرجع بین المللی استفاده می‌شود. کلاس فلنج بر اساس استانداردهای زیر مشخص می‌شود:

• استاندارد ASME B16.5

ماکزیمم فشار بر حسب PSI و با فشار کارکردی حدود 2.4 برابرکلاس‌های این رده بندی است.

• استاندارد DIN

فشار اسمی بر حسب BAR را با PIN نشان می‌دهند.

• استاندارد API(6 B,6A,6BX)

فشار بیشتری را تحمل می‌کند و دارای کلاس‌های 5000-3000-2000-15000-10000 است.

فرم های گوناگون فلنج ها

4 فرم معمول از اتصالات فلنجی وجود دارد که به صورت زیر است:

• مسطح: سطح تماس با ماشین مسطح شده است.
• بالاآمده: متداول بوده و سطح آن با سطح گسکت برابر است.
• زبان و شیار: زبان دارای حلقه بالا آمده و شیار دارای تورفتگی ماشینی است که به هم چفت می‌شوند.
• نری و مادگی: دو سری نر و ماده در هم چفت می‌شوند.

پیچ های مورد استفاده در بستن فلنج ها

اگر پیچ از یک طرف رزوه شده باشد، به آن بولت می‌گویند. همان طرفی که سر 4 گوش یا 6 گوش برای آچار دارند. این پیچ‌ها اغلب به یک مهره نات نیاز دارند. اگر سرتاسر پیچ رزوه شده باشد، در این صورت به دو مهره نیاز داریم.